Overzicht incidentele en structurele baten en lasten

Het BBV schrijft voor dat er inzicht gegeven dient te worden in de incidentele baten en lasten per programma. In dit hoofdstuk maken we dit zichtbaar.

Kaders voor incidentele baten en lasten

Wij hebben in lijn met de regels uit het BBV de volgende kaders om te bepalen of een begrotingsactiviteit incidenteel is:

We kijken naar de aard van de begrotingspost. Als de activiteit die vanuit de begrotingspost wordt betaald tijdelijk is, dan zijn de lasten en baten als incidenteel opgenomen. Dit kan ook gaan om activiteiten die we voor lange periode uitvoeren. Te denken valt aan de grondexploitatie, het Fonds Verstedelijking Almere en de ontwikkeling van Oosterwold
We stellen per kostenplaats vast of de activiteit incidenteel of structureel is. Als er op een kostenplaats zowel incidentele als structurele baten en lasten zijn dan worden deze als structureel meegenomen
Uitzondering hierop zijn onttrekkingen (vrijval) aan voorzieningen. Deze oormerken wij altijd als incidenteel
We hanteren een ondergrens van € 0,5 miljoen aan incidentele baten of lasten per begrotingsactiviteit. Als de incidentele lasten of baten kleiner zijn nemen we deze niet (apart) op in het overzicht.

Kaders voor structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves

In het BBV is bepaald dat alleen stortingen in en onttrekkingen aan reserves voor kapitaallasten als structureel gekenmerkt mogen worden. Alle andere stortingen en onttrekkingen zijn incidenteel. Wij hebben dit vertaald in de volgende kaders

Onttrekkingen aan de kapitaallastenreserves ten behoeve van de dekking van kapitaallasten zijn structureel
De rentetoevoeging (storting) aan de kapitaallastenreserves zijn structureel
De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is structureel als het een structurele begrotingsactiviteit is (zoals Beheer en onderhoud))
De storting in de reserve om de kapitaallasten van investeringen in latere jaren te kunnen dekken is incidenteel als het een incidentele begrotingsactiviteit is (zoals het Fonds Verstedelijking Almere)
De vrijval (onttrekking) van kapitaallastenreserves is i ncidenteel
Alle stortingen en onttrekkingen aan andere reserves zijn incidenteel

Incidentele baten en lasten per programma

In de tabel hieronder zijn de incidentele baten en lasten per programma opgenomen.

bedragen x € 1 miljoen

begrotingsonderdeel	lasten	baten	toelichting
Bestuur, inwoners en economie
Vrijval voorziening pensioen/wachtgeld		2,2	De pensioen- en wachtgeldvoorziening voor wethouders kon vrijvallen. Dit is een eenmalige baat in de jaarrekening
Digitale Stad	1,5	0,5	Dit is een project om data gedreven diensten te ontwikkelen en om onze dienstverlening aan de burger steeds te verbeteren.
Fonds Verstedelijking Almere	0,9	0,9	Het Fonds Verstedelijking Almere is een tijdelijk programma. Er wordt per 5 jaar een meerjarenprogramma vastgesteld en per jaar een jaarprogramma uitgevoerd. De projecten worden betaald uit bijdragen van het Rijk de Provincie en grondverkopen in Oosterwold. Een toelichting is te vinden in de paragraaf Fonds verstedelijking Almere.
reservemutaties	0,2	1,5
Totaal Bestuur, inwoners en economie	2,6	5,0
Duurzaam, leefbaar en bereikbaar
Floriade	21,3	8,8	Dit zijn de gemeentelijke lasten en baren die in 2022 zijn gemaakt voor het organiseren van de Floriade. Het evenement is in 2022 georganiseerd en afgerond. Een inhoudelijke toelichting is te vinden in de paragraaf Floriade.
Fonds Verstedelijking Almere	5,7	0,3	Zie toelichting FVA bij bestuur, inwoners en economie.
Reductie energieverbruik woningen en energie-armoede	1,4	1,4	We voeren projecten uit om het energieverbruik van woningen te verminderen en energie-armoede tegen te gaan. Het gaat hierbij onder andere om het beschikbaar stellen van vouchers voor isolatiematerialen en klusteams voor inwoners met een kleine beurs. De kosten worden betaald door het Rijk.
Fonds Stedelijke Vernieuwing	1,8		Dit gaat om de stedelijke vernieuwing van de stadscentra Almere Haven en Almere Buiten. Hiervoor is incidenteel geld beschikbaar.
Opgave Almere Centrum	1,2	0,1	Dit gaat om de doorontwikkeling van he stadscentrum. Hiervoor is incidenteel geld beschikbaar als cofinanciering voor de Rijksmiddelen die we krijgen.
Overige	1,1	0,4
Reservemutaties	11,7	29,8
Totaal Duurzaam, leefbaar bereikbaar	44,1	40,6
Ruimte en wonen
Fonds Verstedelijking Almere	10,6	0,1	Zie toelichting FVA bij bestuur, inwoners en economie.
Grondexploitatie	150,8	174,8	Dit gaat om het bouwen van woningen, bedrijventerreinen, kantoren en voorzieningen. Dit zijn is een tijdelijke activiteit die zich over tientallen jaren uitstrekt. De lasten en baten en winsten en verliezen zijn daarom ook incidenteel. We houden geen rekening in de begroting met structurele winst uit het grondbedrijf. Een uitgebreide toelichting is te vinden in de paragraaf grondbeleid en het MPGA.
Oosterwold	9,2	15,5	Dit zijn de inkomsten uit grondverkoop in Oosterwold, de exploitatiebijdrage voor het kostenverhaal en de ambtelijke inzet hiervoor. Net zoals de 'reguliere' gebiedsontwikkeling is de ontwikkeling van Oosterwold een incidentele activiteit. De inkomsten uit grondverkoop worden gestort in de reserve Fonds Verstedelijking Almere.
Participatie gebiedsontwikkeling	0,6		Voor de bewonersparticipatie bij gebiedsontwikkeling maken we extra kosten die niet uit de grondexploitatie kunnen worden betaald. De omgevingswet maakt dit op termijn wel mogelijk. De kosten zijn daarom als incidenteel opgenomen.
Implementatie omgevingswet	0,7		We maken kosten voor de implementatie van de omgevingswet en het nieuwe stelsel voor de WABO. Deze kosten zijn incidenteel.
overige	0,6	0,8
reservemutaties	65,5	80,8
Totaal Ruimte en wonen	238,1	272,0
P04 Zorg en welzijn
Hulp aan Oekraïne	14,4	21,9	We vangen Oekraïense vluchtelingen op. Voor de opvang en begeleiding hiervan krijgen we geld van het Rijk. In 2023 wordt de opvang voortgezet.
Vervanging IV systeem sociaal domein	0,7		Er is een projectteam bezig de vervanging van ons IV systeem voor het sociaal domein en de implementatie van een nieuw systeem.
Zorglandschap Flevoland	0,5		Er is tijdelijk geld beschikbaar gesteld voor de regionale doorontwikkeling van het zorglandschap in Flevoland.
overige	0,6	0,2
reservemutaties	7,3	3,8
Totaal P04 Zorg en welzijn	23,4	26,0
Werk en inkomensondersteuning
Re-integratie en werkbedrijf Floriade	1,9	0,6	We hebben vanuit de coronasteunpakketten extra geld gekregen voor re-integratie .Hiervan is een deel
Re-integratie regionaal	0,6	2,3	We hebben van het Rijk geld gekregen voor crisisdienstverlening en dichterbij dan je denkt. Het geld is voor de regio Flevoland. Dit geld is nog maar beperkt uitgegeven. Vanaf 2023 is er een bestedingsplan.
Crisisnoodopvang vluchtelingen	2,8	2,8	We vangen vluchtelingen op in bijvoorbeeld de oude brandweerkazerne. De kosten worden vergoed door het COA. In 2023 neemt het COA de exploitatie van ons over
Ondersteuning KOT-gedupeerden	3,0	3,2	We hebben geld gekregen van het Rijk voor het helpen en ondersteunen van gedupeerden van de KOT affaire. Ook moeten we onze eigen dienstverlening verbeteren
Kwijtschelding KOT-gedupeerden	0,7	0,7	Ook schelden we waar nodig de belastingen kwijt van KOT-gedupeerden. Ook hiervoor krijgen we geld van het Ruhj
Energietoeslag minima	13,6		We geven inwoners die tot 120% van het minimum verdienen energietoeslag. In 2023 is de regeling voortgezet. We krijgen hiervoor geld van het Rijk.
overige	0,1	0,7
reservemutaties		1,1
Totaal Werk en inkomensondersteuning	22,7	11,5
Onderwijs, sport en cultuur
Onderwijsachterstandenbeleid	0,7	0,7
Eerste inrichting schoolgebouwen	1,8		Als er een nieuw schoolgebouw wordt opgeleverd betalen we als gemeente ook de eerste inrichting en de onderwijsleerpakketten. Deze kosten zijn dus incidenteel, maar komen wel jaarlijks terug als er nieuwe scholen worden opgeleverd.
btw schade sport	1,5	1,0	Jaarlijks rekenen we met de belastingdienst af over de btw die betaald moet worden op de exploitatie van sportgebouwen. Soms is dit een nadeel en soms een voordeel.
Fonds Verstedelijking Almere	6,0	0,1	Zie toelichting FVA bij bestuur, inwoners en economie.
overige	0,8	0,7
reservemutaties	1,9	9,9
Totaal Onderwijs, sport en cultuur	12,8	12,4
Veiligheid
overige	0,6	0,4
Totaal Veiligheid	0,6	0,4
Bedrijfsvoering
ICT Projecten	0,6		We zijn bezig met een project om onze informatiebeheer en archivering te verbeteren. De kosten van het project zijn incidenteel.
overige	0,6	0,2
reservemutaties		1,2
Totaal Bedrijfsvoering	1,2	1,4
Financiën
GF: inkomstenderving door corona		2,2	We hebben van het Rijk nog geld gekregen, omdat we in 2021 minder inkomsten konden realiseren dan normaal. Het gaat bijvoorbeeld om betaald parkeren, reclamebelasting en toeristenbelasting
Bijdrage overheden FVA		16,2	We krijgen van het Rijk en de Provincie geld voor de uitvoering van het Fonds verstedelijking Almere. De afspraken hierover en het programma dat we uitvoeren zijn tijdelijk van aard.
Vennootschapsbelasting	13,1		Over onze ondernemersactiviteiten moeten we vennootschapsbelasting betalen. De meeste VPB moeten we betalen over de fiscale winst van het grondbedrijf. Een deel van onze bedrijfseconomische winst reserveren we hiervoor. Omdat de grondexploitatie een incidentele activiteit is, is de vennootschapsbelasting die we betalen ook incidenteel
overige	0,0	0,1
reservemutaties	66,7	50,4
Totaal Financiën	79,8	68,8
Eindtotaal	425,3	438,1

Structurele stortingen in en onttrekkingen aan reserves

De stortingen en onttrekkingen aan de volgende reserves hebben we als structureel aangemerkt:

bedragen x € 1 miljoen

	lasten (storting)	baten (onttrekking)
8 Afschrijvingen Investeringen	0,3	-0,3
83 Investeringen openbare ruimte	14,1	-0,8
84 Afschrijving investeringen openbare ruimte	1,2	-2,9
Eindtotaal	15,6	-4,0

Storting in de reserve 8 afschrijving investeringen en de reserve 84 afschrijving investeringen openbare ruimte is rentetoevoeging.
Onttrekking aan de reserve 8 afschrijving investeringen en de reserve 84 afschrijving investeringen openbare ruimte is dekking voor kapitaallasten van reeds gedane investeringen
Storting in reserve 83 investeringen openbare ruimte is voor € 13,25 miljoen reserveren van budget voor vervangingsinvesteringen beheer en onderhoud. Deze kosten keren jaarlijks terug. € 0,84 miljoen is rentetoevoeging

Reëel resultaat

Het reële (structurele) jaarresultaat over 2022 is € 24,7 miljoen positief. Dit is een verslechtering ten opzichte van de begroting van € 4,2 miljoen. Wij hebben van iedere afwijking bepaald of deze incidenteel of structureel is. De meeste afwijkingen in de jaarrekening zijn incidenteel van aard maar zijn wel een afwijking op een structureel budget. Deze afwijkingen zijn als incidenteel meegenomen. In onderstaande tabel is dit zichtbaar gemaakt:

bedragen x € 1 miljoen
	begroot	werkelijk	saldo
saldo van baten en lasten	24,5	49,1	24,7
toevoegingen en onttrekkingen aan reserves	2,3	13,9	11,6
begrotingssaldo na bestemming	26,8	63,1	36,3
waarvan incidentele baten en lasten	-2,1	38,4	40,5
structurele saldo van baten en lasten	28,9	24,7	-4,2

In de begroting 2022 was al sprake van een overschot van € 28,9 miljoen op de structurele activiteiten. In de jaarrekening zitten vooral incidentele afwijkingen ten opzichte van de begroting. We hebben de afwijkingen ten opzichte van de begroting ingedeeld naar structurele en incidentele afwijkingen. De structurele afwijkingen bedragen per saldo € 4,2 miljoen negatief. Dit bedrag is als volgt opgebouwd:

€ 1,3 miljoen hogere kosten voor de jeugdhulp zonder verblijf
€ 1 miljoen hogere kosten jeugdhulp met verblijf
€ 0,3 miljoen hogere kosten jeugdbescherming
€ 0,5 miljoen hogere kosten top specialistische jeugdhulp
€ 0,6 miljoen hogere kosten Wmo ondersteuningsarrangementen
€ 0,35 miljoen hogere kosten Wmo hulpmiddelen
€ 0,7 miljoen hogere kosten dagelijks verzorgend onderhoud door prijsstijgingen
€ 0,25 miljoen hogere kosten voor extra bezwaar op belastingen
€ 0,3 miljoen lagere kosten voor bijzondere bijstand en beschermingsbewind
€ 0,2 miljoen lagere kosten re-integratie
€ 0,5 miljoen hogere inkomsten Ozb
€ 0,5 miljoen lagere inkomsten toeristenbelasting
€ 0,3 miljoen voordeel door overige afwijkingen

Er zijn ook afwijkingen op structurele budgetten die wij als incidenteel tekort of overschot hebben meegenomen. Te denken valt aan grote voordelen op bouwvergunningen, regionale re-integratie en schuldhulpverlening. De oorzaken hiervan zijn incidenteel van aard zoals de hoge prijzen op de huidige woningmarkt of het later opleveren van werk. Het is niet verstandig om deze voordelen structureel in te boeken. Ook hebben we grote voordelen op de afvalinzameling en verwerking. De structurele effecten op afval moeten worden verrekend in het tarief van de afvalstoffenheffing.