In dit hoofdstuk geven wij inzicht in:

de werkelijke overhead- en bedrijfsvoeringskosten en het verschil met de begroting
kengetallen over de overhead en bedrijfsvoering en vergelijking met andere gemeenten
de werkelijk ontvangen algemene middelen en het verschil met de begroting

Dit zijn aparte doorsnedes waarbij er informatie vanuit meerdere raadsprogramma’s wordt samengebracht.

bedragen x € 1 miljoen

	begroot	begroot	realisatie	realisatie	resultaat
	lasten	baten	lasten	baten
Bestuur, inwoners en economie	26,3	4,9	25,5	7,3	3,2
Duurzaam, leefbaar en bereikbaar	158,6	104,6	168,6	112,3	-2,2
Ruimte en wonen	174,2	192,9	192,8	206,9	-4,6
Zorg en welzijn	264,4	26,4	257,0	28,9	9,9
Werk en inkomensondersteuning en inclusiviteit	169,3	88,9	157,4	93,3	16,3
Onderwijs, sport en cultuur	111,8	40,0	104,6	35,9	3,1
Veiligheid	23,6	1,9	22,6	1,0	0,1
Bedrijfsvoering	3,7	0,3	4,3	0,8	-0,2
Financiën	0,3	17,1	-0,6	18,0	1,7
totaal programma's	932,1	477,0	932,2	504,5	27,3
algemene dekkingsmiddelen	3,9	567,8	4,2	569,9	1,8
overhead	76,2	1,3	77,6	2,4	-0,3
Stelpost onvoorzien	0,5	0,0	0,0	0,0	0,5
Vennootschapsbelasting	9,0	0,0	13,1	0,0	-4,1
saldo van baten en lasten	1.021,7	1.046,1	1.027,1	1.076,8	25,2
reservemutaties	155,2	157,6	169,0	182,4	11,1
resultaat	1.176,9	1.203,7	1.196,1	1.259,2	36,3

De inkomsten van de gemeente bestaan uit 46% uit algemene dekkingsmiddelen

Het gaat om een bedrag van € 570 miljoen. Dit bestaat vooral uit het geld dat wij ontvangen uit het gemeentefonds en de lokale belastingen, zoals de onroerende zaakbelasting en de toeristenbelasting. De algemene dekkingsmiddelen zijn € 1,8 miljoen hoger dan begroot. Dit komt door:

€ 2,1 miljoen meer inkomsten voor specifieke uitkeringen het gemeentefonds.

De belangrijkste oorzaak is dat we extra geld voor specifieke uitkeringen hebben gekregen bij de decembercirculaire. Dit is gemeld bij de 4e kwartaalrapportage, maar dit was te laat om nog in de begroting 2022 te kunnen verwerken. Het gaat bijvoorbeeld om € 0,5 miljoen voor hulp aan Oekraïners, € 0,7 miljoen voor maatschappelijke opvang, € 0,3 miljoen voor bijzondere bijstand voor studenten en € 0,6 miljoen voor diverse andere uitkeringen voor vooral het sociaal domein.

€ 3,8 miljoen minder inkomsten voor de inkomstenderving corona.

We ontvangen het geld in 2023.

€ 3 miljoen extra algemene uitkering voor de stijging van lonen en prijzen.
€ 0,9 miljoen extra algemene uitkering door aanpassingen in de decembercirculaire
€ 0,5 miljoen hogere inkomsten onroerende zaakbelasting woningen.
€ 0,5 miljoen lagere inkomsten toeristenbelasting
€ 0,2 miljoen lagere inkomsten reclamebelasting

De werkelijke inkomsten zijn als volgt opgebouwd:

Inkomsten

bedragen x € 1 miljoen

We hebben in 2022 hogere overheadkosten dan begroot

In de tabel hieronder is te zien waarop we geld over houden en tekort komen:

bedragen x € 1 miljoen

	begroot	realisatie	resultaat
ICT	24,7	23,3	1,4
huisvesting en facilitaire zaken	8,2	7,9	0,2
personeelszaken	5,6	5,8	-0,2
financiën en control	21,6	21,6	-0,1
taakgebonden overhead	15,8	16,6	-0,8
niet toerekenbare overhead	6,6	7,4	-0,8
totale overheadkosten	82,4	82,7	-0,3
toerekening overhead	-7,5	-7,5	0,0
totaal	74,9	75,2	-0,3

In totaal zijn de overheadkosten € 0,3 miljoen hoger dan begroot. Dit is een afwijking van 0,4%. Er zijn wel een aantal relevante afwijkingen::

€ 1,4 miljoen lagere kosten voor ICT. Het gaat hierbij met name om projecten. Voor € 0,6 miljoen gaat dit om projecten die vertraagd zijn en de kosten in 2023 worden gemaakt. Daarnaast is het lastig om personeel te vinden waardoor € 0,8 miljoen minder is uitgegeven. Voor deze projecten is in 2023 ook budget waardoor het niet nodig is om het geld door te schuiven. Op de activiteit ICT projecten wordt dit nader toegelicht.
€ 0,8 miljoen hogere kosten voor de taakgebonden overhead. Dit zijn kosten van afdelingsmanagement en directe ondersteuning hiervan. Dit komt voor € 0,6 miljoen door extra inzet van teamleiders en groepsmanagers en extra inhuur vanwege ziekte in het sociaal domein. Verder zijn er diverse kleinere voor en nadelen die optellen tot een tekort van € 0,2 miljoen.
€ 0,9 miljoen hogere kosten voor bestuursondersteuning. Onderzoek & Statistiek heeft € 0,15 miljoen minder inkomsten dan begroot. Daarnaast is er voor € 0,5 miljoen extra ingehuurd door uitval medewerkers vanwege ziekte en zwangerschapsverlof. € 0,1 miljoen nadeel komt door extra kosten voor garantiebanen en € 0,1 miljoen door inzet medewerkers boven formatie.

Kengetallen overhead

De overheadkosten zijn 6,8% van de totale kosten in 2022. Het aandeel van de overhead in de totale begroting is met 1,5%. gedaald ten opzichte van 2017. Vanaf 2019 stabiliseert de daling. In de tabel hieronder zijn de kengetallen voor de bedrijfsvoering opgenomen:

	2017	2018	2019	2020	2021	referentie	2022
aandeel overhead in totale omzet	8,2%	7,9%	7,3%	7,2%	6,6%	8,5%	6,8%
overhead per inwoner in euro's	351	353	334	336	339	352	337
apparaatskosten per inwoner in euro's	nb	744	736	751	742	nb	782
bezetting per 1.000 inwoners in fte's	9,2	9,2	9,2	9,2	9,3	8,1	9,6
aandeel inhuurkosten in totale loonsom	17,5%	21,6%	20,2%	20,6%	20,2%	16,9%	20,4%

De referentiegroep zijn gemeenten met 150.000-250.000 inwoners. De openbare realisatiecijfers over 2021 zijn hiervoor gebruikt. Voor de overheadkosten is dit IV3 informatie van Centraal Bureau voor de Statistiek
Statline. Voor de personele bezetting en inhuur is gebruik gemaakt van de personeelsmonitor 2021 van het A&O fonds. De Almeerse cijfers over 2021 kunnen hiermee worden vergeleken.

Op hoofdlijnen kunnen we de volgende conclusies trekken:

Het aandeel van de overhead in de totale kosten dalen in Almere tussen 2017 en 2022. In 2022 ligt het percentage 0,1% lager dan in 2021.
We hebben relatief veel personeel per inwoner. Dit lijkt te komen doordat wij veel taken zelf uitvoeren. Voorbeelden zijn het grondbedrijf en de afvalinzameling. Maar we hebben ook een FVA programma en organiseren een Floriade, waar andere gemeenten dit niet hebben.
Het aandeel van de inhuurkosten in de totale loonsom ligt boven het gemiddelde van de referentiegemeenten, maar is wel stabiel. Ongeveer 20% van onze loonsom zijn in huurkosten.

Overige onderdelen

Stelpost onvoorzien

De stelpost onvoorzien is niet aangesproken. Het geld blijft beschikbaar in de risicoreserve

Vennootschapsbelasting
We verwachten over de jaren 2016-2020 € 2 miljoen extra vennootschapsbelasting te moeten betalen

In de begroting hielden we rekening dat we vanaf 2021 vennootschapsbelasting (Vpb) moesten betalen. Dit kon omdat we winsten nog konden verrekenen met verliezen uit 2016 en 2017. Volgens de belastingdienst hebben we in de jaren 2016-2020 hogere fiscale winsten doordat:

€ 7 miljoen aan reclame inkomsten ook zijn meegenomen in de Vpb. De belastingdruk neemt hiervoor met € 1,75 miljoen toe. Wij, en alle andere gemeenten zijn het er niet mee eens
De belastingdienst heeft de ontwikkelwaarde van de tijdelijke parkeervelden in het stadscentrum verlaagd. Hierdoor kunnen we per saldo € 5 miljoen minder rentekosten toerekenen, waardoor we € 1,1 miljoen extra Vpb moeten betalen. Ook hier zijn we het niet mee eens. We laten de gronden nu taxeren, zodat we met de belastingdienst afspraken kunnen maken
We moeten waarschijnlijk ook belasting gaan betalen over de inkomsten uit brandstofverkooppunten (benzinestations). Het gaat om ongeveer € 1,5 miljoen aan extra inkomsten, waardoor we ongeveer € 0,4 miljoen extra Vpb moeten betalen.

In totaal gaat het dus om € 3,25 miljoen aan extra Vpb. Hiervan kunnen nog ongeveer € 1,25 miljoen verrekenen met verliezen uit eerdere jaren. Per saldo dus € 2 miljoen extra kosten.

Het zal nog een tijd duren totdat er duidelijkheid is over de reclame-inkomsten en de waardering van de parkeerterreinen. Tot die tijd gaan we de belasting wel betalen om 8% boeterente te voorkomen. Mocht de rechter bepalen dat de reclame-inkomsten buiten de Vpb vallen dan levert dit op dat moment een voordeel op.

We verwachten over 2021 en 2022 € 2 miljoen extra vennootschapsbelasting te moeten betalen

In totaal hadden we € 9 miljoen Vpb begroot voor deze jaren . We verwachten nu € 11 miljoen te moeten betalen. Dit komt vooral omdat we meer vennootschapsbelasting moeten betalen op de grondexploitatie. De lagere rentekosten op de tijdelijke parkeerterreinen in het stadscentrum is hier een belangrijke reden voor.