Fonds Verstedelijking Almere

De inzet is er op gericht om de maatschappelijke waarden en de sociale- en fysieke invalshoeken voor dit project (grondbeleid, stedelijke vernieuwing en woon-zorgbeleid) onder één noemer te brengen. Na een periode van stagnatie en oplopende frustratie bij de initiatiefnemers kon begin 2022 de projectopdracht door de gemeente Almere worden opgesteld. Dit is het document waarin de uitgangspunten qua stedenbouw, woningprogramma, financiën, planning etc. van de te ontwikkelen bouwlocatie worden voorgelegd aan de raad. De besluitvorming vond pal na het zomerreces plaats. Tenslotte maakte De Binnenhaven na het raadsbesluit een organisatorische evolutie door. De vereniging is opnieuw met geïnteresseerden in contact getreden, waarop het zijn ledenaantal uitbreidde. Voor diverse taken zoals participatie, ontwerp en juridische uitwerking werden direct stappen gezet en werkgroepen geformeerd. De initiatiefnemers van het eerste uur zijn voor deze fase door de vereniging gecontracteerd als adviseur.

WikiHouse is een betaalbaar, duurzaam en digitaal geproduceerd houtskelet bouwpakket op basis van een open source systeem waarmee iedereen zelf een huis kan ontwerpen en bouwen.

Er staan nu 27 unieke woningen op de Stripmaker in Almere Buiten. In de loop van 2022 zijn de meesten bewoond en een aantal is in vergevorderd stadium van afbouw.
In 2022 zijn diverse belangrijke activiteiten uitgevoerd in het kader van het Housing4.0Energy waar WikiHouse onderdeel van uitmaakt. Zo konden van de eerste en inmiddels ook de tweede fase in totaal negen woningen gemonitord worden op energieverbruik. Uit de voorlopige resultaten blijkt dat de WikiHouses over het geheel genomen energiepositief zijn.
Verder is in 2022 gewerkt aan opschaling en exposure van het WikiHouse bouwsysteem. Het concept is met name in de vakpers maar ook in de landelijke media onder de aandacht gebracht en het project op de Stripmaker is zelfs voor een aantal prijzen genomineerd. Dit alles heeft contacten opgeleverd met verschillende gemeenten, corporaties en grondeigenaren die met WikiHouse aan de slag willen. Dat zit allemaal nog in de initiatieffase, maar komt overeen met zo’n 500 te bouwen WikiHouses in de komende vijf jaar.

Almere had met Floriade Expo in 2022 hoge ambities op het gebied van toekomstbestendigheid, duurzaamheid en bijzondere architectuur. Inzet vanuit Vernieuwend Wonen was om via de expo innovaties te ondersteunen die doorontwikkeld kunnen worden naar woningbouwprojecten. De focus lag daarbij op digitalisering en duurzaam bouwen, wat resulteerde in betrokkenheid bij het Natural Pavilion.

Net voor de opening van Floriade Expo werd The Natural Pavilion opgeleverd, middels een nieuw circulair bouwecosysteem en vrijwel geheel opgebouwd uit natuurlijke (biobased) materialen. Het paviljoen werd voor verschillende vakprijzen genomineerd en kreeg bij het slot van Floriade Expo de Best Exhibitor Award.

Streven van de pilot is ruimte te geven aan kleinschalige, fijnmazige en bottom up-woningbouw. Dit zonder gemeentelijk programma of stedenbouwkundig plan; het is aan bewoners om in hun eigen wijk plekken te vinden waar ze voor zichzelf, hun familie of hun vrienden een huis willen bouwen. De plannen volgen wel het gebruikelijke planvormingsproces, inclusief besluitvorming door College en Raad.
Met de 15 deelnemers die zich eind 2021 hadden gemeld, is afgelopen jaar een uitgebreide haalbaarheidsfase doorlopen. Veel gevonden plekken vielen af om ecologische of planologische redenen, of vanwege kabels en leidingen. De zoektocht leverde eind 2022 een uitvoerbaar plan op langs het Gemberpad. Het betreft negen kavels. De gemeente maakt het van tevoren bouwrijp en wijst verplantvakken voor de bomen aan, de initiatiefnemers organiseren met de buurt ‘waar welke boom’ komt, beheren straks het talud en de biodiversiteit wordt in samenwerking verbeterd. De initiatiefnemers doen ook zelf de participatie.

Verduurzaming van de bouw en gebouwde omgeving is een belangrijk thema voor Vernieuwend Wonen. Onder de noemer ‘circulaire bouw’ worden al geruime tijd richtingen voor een woningbouwatelier-experiment verkend. Hierin staat het benutten van reststromen uit de stad bij het bouwen, renoveren en/of verduurzamen van woningen centraal. Daarbij wordt steeds meer samen opgetrokken met de programmalijn Circulaire Economie en Energie.
De Upcycle City Competitie 2.0 als aanbesteding voor circulaire gebiedsontwikkeling in Almere is in feite mislukt. De uitvraag heeft twee inzendingen met potentie opgeleverd die nog bezig zijn om hun propositie verder uit te werken. Daarbij is vooralsnog geen directe rol voor Vernieuwend Wonen weggelegd.
In samenwerking met het RVB, provincie Flevoland, de werkagenda Pampus en PRICE is in 2022 gestart met de verkenning van een living lab in Almere (Pampus). Circulaire gebiedsontwikkeling en biobased bouwen zijn daar belangrijke pijlers van.
Op verzoek van het programmateam Almere Centrum is eind 2022 een voorstel gemaakt voor het toepassen van circulaire en biobased bouwprincipes bij de ontwikkeling van de Oostkavels.

Inzet van de pilot is de meervoudige vraagstukken integraal aan te pakken. Onder andere op het gebied van wonen, integratie van kwetsbare doelgroepen, meedoen in de samenleving, faciliteren van ontmoeting en het opbouwen van positieve netwerken en leren en werken.
in 2021 samen met het opgaveteam Wonen en Zorg opgepakt, wat heeft geleid tot een innovatief woonconcept dat uitgaat van community building en ‘zo normaal mogelijk wonen’, vertaald in het gebouw, de voorzieningen, organisatie en financiering.
In de eerste helft van 2022 is met succes een coalition of the willing gesmeed tussen gemeente, corporaties en zorgaanbieders. Ze hebben het woonconcept verder aangescherpt en gewerkt aan een projectstructuur waarin de coalitie, onder aanvoering van een beleidsmedewerker, de uitvoering zelf kan trekken. Helaas is het proces sindsdien nagenoeg stilgevallen er geen projectleider beschikbaar was.
Het nieuwe jaar zal moeten uitwijzen of het ontwikkelde woonconcept levensvatbaar is in de uitvoering.