Eenmalige risico's binnen de algemene dienst

Op 1 januari 2024 treden de Wet Kwaliteitsborging Bouwen en de Omgevingswet in werking. De invoering van beide wetten betekent een grote wijziging van het omgevingsrecht en een groot effect op de wijze waarop de gemeente werkt en samenwerkt met partners en mede-overheden. De invoering heeft ook negatieve financiële consequenties waarvan op dit moment nog niet zeker is of en hoe het ministerie van Binnenlandse zaken de financiering van het gewijzigde takenpakket zal invullen.

Wij hebben het afgelopen jaar onderzoek uitgevoerd naar de financiële - en dienstverleningseffecten voor de gemeente Almere en naar mogelijke verhaaloplossingen. Daarover zijn we, ook op verzoek van de VNG en BZK,  nadrukkelijk nog in gesprek met de VNG en BZK. Het tekort op de leges wordt  ingeschat op ca. € 2 miljoen per jaar. Ook zijn we op 1 januari 2024 nog niet klaar met het invoeren van deze wetten. Op 1 januari 2029 moeten beide wetten in volledige omvang zijn ingevoerd. Daarbij gaat het niet alleen om een technische invoering, maar ook moet de wijze van werken (de geest van de wet) in de driehoek stad, organisatie en bestuur goed geborgd worden zodat voor alle partijen helderheid en transparantie ontstaat in de verwachtingen en ambities die we met elkaar hebben. Dit voorkomt financiële risico's en claims gedurende het realiseren van initiatieven. Het goed invoeren van de wetten kost extra geld of er zijn wellicht nog andere onvoorziene financiële effecten.

De gemeente volgt de ontwikkelingen nauwgezet en anticipeert waar mogelijk tijdig op deze ontwikkelingen. Er is ruimte voor bestuurlijke keuzes om dit dekkingsvraagstuk te verkleinen en breder aanvullend onderzoek nodig om de daadwerkelijke effecten en alternatieve dekkingsmogelijkheden in kaart te brengen. Hiervoor treden wij ook in overleg met medeoverheden, en kijken daarbij ook naar de rol van de Rijksoverheid bij deze belangrijke wetgevingsoperatie.

We hebben onderzoek uitgevoerd naar de effecten voor de gemeente Almere en naar mogelijke verhaaloplossingen. Het tekort op de leges wordt ingeschat op circa € 2 miljoen per jaar. We weten nog niet hoe hoeveel geld we tijdelijk van het Rijk krijgen, maar hebben dit ingeschat op 3 jaar lang € 1,5 miljoen. Tevens maken we gebruik van inhuur waarvan we verwachten dat deze na invoering kleiner zal worden. Deze effecten hebben we verwerkt in de derde kwartaalrapportage 2022. Maar er zijn ook nog andere onzekerheden en we weten nog niet wat het financieel gevolg op de langere termijn is, omdat de OW en Wkb gefaseerd ingevoerd worden. Het totale risico schatten we nu in op € 5,0 miljoen. De kans van optreden wordt geschat op 60% en is mede afhankelijk van de bestuurlijke en ambtelijke gesprekken met BZK en de VNG.