In dit hoofdstuk laten we zien wat de bezittingen van de gemeente zijn. We noemen dat de 'activa'. Verder laten we zien hoe de gemeente deze bezittingen heeft betaald. Dit noemen we de 'passiva'. De gemeente kan zijn bezittingen op 2 manieren betalen:

met eigen geld, dat noemen we 'eigen vermogen';
met geleend geld, dat noemen we 'vreemd vermogen'.

In dit hoofdstuk kunt u dus ook zien hoe hoog het spaargeld is en hoeveel geld de gemeente heeft om tegenvallers op te vangen. Verderop in deze jaarrekening gaan we hier nog dieper op in. Dat doen we in de risicoparagraaf .

Balans

bedragen x € 1 miljoen
	31-12-2021	31-12-2022		31-12-2021	31-12-2022
bezittingen met een lange looptijd (vaste activa)			Spaargeld en leningen langer dan 1 jaar
immateriële vaste activa	6	6	eigen vermogen incl. resultaat	294	394
materiële vaste activa	714	761	eigen vermogen grondexploitaties	110	59
financiële vaste activa	32	30	voorzieningen	105	76
			vaste schulden	362	391
totaal vaste activa	753	797	totaal vaste passiva	871	921
bezittingen met een korte looptijd (vlottende activa)			Leningen die korter lopen dan 1 jaar
grondvoorraden	193	189
uitzettingen	95	105	netto vlottende schulden	142	121
liquide middelen en ov. activa	33	38	overlopende passiva	62	88
totaal vlottende activa	322	333	totaal vlottende passiva	204	208
totaal	1.074	1.130	totaal	1.075	1.130
verstrekte borgstellingen en garantstellingen				1.467	2.167

Vaste activa

Immateriële vaste activa

Dit zijn bijvoorbeeld personeelskosten die we maken om een grondexploitatie voor te bereiden. Zodra we de grondexploitatie openen dan worden de kosten daar ingebracht. Als het plan uiteindelijk niet doorgaat (binnen 5 jaar) moeten we deze kosten afboeken. Ook zijn de zogeheten 'bijdragen aan activa van derden' opgenomen. Dat zijn bijdragen die wij hebben gedaan om maatschappelijke investeringen door derden mogelijk te maken.

Materiële vaste activa

Hier staan alle tastbare eigendommen die de gemeente gebruikt voor haar activiteiten. U kunt hierbij denken aan gebouwen, auto's, wegen en bomen. Of grond die de gemeente (nog) niet wil verkopen. Als de grond minder waard is dan waarvoor wij het gekocht hebben (inclusief bijkomende kosten) hebben wij de waarde in onze boeken verlaagd via een 'voorziening waardecorrectie'. Als de waarde van de grond stijgt, bijvoorbeeld als we deze in ontwikkeling nemen, dan kan die voorziening weer vrijvallen.
De waarde van de materiële vaste activa is toegenomen in 2022. Bijvoorbeeld omdat de gemeente nieuwe scholen heeft gebouwd.

Financiële vaste activa

Vlottende activa

Dit zijn de bezittingen van de gemeente met een korte looptijd. Dat kunnen vorderingen zijn, omdat de gemeente nog geld tegoed heeft. Maar hier valt ook het banksaldo van de gemeente onder. En de grondvoorraad die de gemeente weer wil verkopen. Dit is de te verkopen grond voor woningen, bedrijven, kantoren en voorzieningen van gebieden die in ontwikkeling zijn. In de paragraaf grondbeleid vertellen we u meer over de grondverkopen.

Passiva: eigen vermogen

Het eigen vermogen is het 'spaargeld' van de gemeente. Dit valt in 4 onderdelen uiteen:

buffer, voor onbekende risico's;
risicoreserves, voor bekende risico's;
bestemde reserves;
resultaat uit de jaarrekening 2022.

Per 31 december 2022 zit er € 454 miljoen in onze reserves (inclusief resultaat 2022). Het grootste deel hiervan is gereserveerd voor risico's of specifieke bestemmingen. De buffer toont de 'vrije ruimte' binnen het eigen vermogen, en dient als dekking voor onverwachte risico's.

De jaarrekening laat zien dat er eind 2022 in totaal € 57 miljoen in de buffer zit. Hier komt het resultaat over 2022 nog bij. In de kwartaalrapportage laten we ieder kwartaal zien hoe we denken dat de buffer zich de komende jaren zal ontwikkelen.

Overige passiva

Vreemd vermogen

De geldleningen en andere schulden van de gemeente noemen we ook wel het 'vreemd vermogen'. Voor een gemeente is het belangrijk dat de schulden kunnen worden afbetaald. In de grafiek hieronder laten we zien hoe onze schulden zich de afgelopen tijd hebben ontwikkeld.

schulden

bedragen x € 1 miljoen

We zien dat onze schulden in de jaren van economische crisis flink zijn gestegen. Maar vanaf 2017 daalden onze schulden weer. Dit komt door twee oorzaken. In de eerste plaats is de grondverkoop weer goed op gang gekomen. Met de opbrengst van de grond kunnen we leningen aflossen. Verder krijgen we veel geld van het Rijk voor het Fonds Verstedelijking Almere. Dit geld kunnen we niet zo snel weer besteden. Daardoor kunnen we dit geld tijdelijk gebruiken om leningen af te lossen. In 2022 hebben we wel weer leningen moeten aantrekken, vooral voor de investeringen die we doen (bijvoorbeeld in schoolgebouwen). We hebben voor € 60 miljoen aan nieuwe leningen afgesloten.

Verstrekte borgstellingen en garantstellingen

De gemeente geeft garanties aan banken voor geldleningen van woningbouwverenigingen. Als een woningbouwvereniging zijn schulden niet kan aflossen, kan de bank (uiteindelijk) de gemeente aanspreken. We noemen dat 'borgstellingen en garantstellingen'. De gemeente is 'tertiaire achtervang'. Dat wil zeggen dat de bank eerst aanklopt bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Maar als het waarborgfonds ook niet kan betalen, dan komt de bank bij de gemeente.
De gemeente heeft ook garanties gegeven voor de leningen van de afvalverwerker HVC. De gemeente staat garant naar rato van het aandelenbelang.
Tenslotte hebben we ook nog garanties afgegeven voor leningen van onderwijs-, sport- en cultuurinstellingen. Soms delen we het risico met een waarborgfonds en soms staat de gemeente alleen garant.
Een uitgebreid overzicht hiervan is opgenomen in de bijlagen .